تشخیص سرطان سینه چطور انجام می شود؟ رشد بی رویه سلولهای پستان که باعث ایجاد تودههای سرطانی خوش خیم یا بدخیم میشود، سرطان سینه یا سرطان پستان نام دارد. برای تشخیص سرطان پستان تستهای مختلفی وجود دارند. هر کدام از این آزمایشها به پزشک کمک میکند که اطلاعات دقیقی درباره تودههای سرطانی سینه به دست آورد.
از طرفی با کمک راه های تشخیص سرطان سینه میتوان میزان پیشرفت سرطان را تعیین کرد. در واقع اگر توده خوش خیم باشد، روش درمانی مناسب آن انتخاب میشود. اما چنانچه توده سرطانی بدخیم باشد، به این نکته توجه میشود که بیمار در چه سطحی از بیماری قرار دارد.
آیا متاستاز کرده و اندامهای دیگر هم آلوده شده اند یا خیر. در این مقاله از مجله مای اسمارت ژن قصد داریم شما را با چند راه تشخیص سرطان سینه آشنا کنیم. در ادامه همراه ما باشید.
تشخیص زود هنگام سرطان سینه
تشخیص سرطان سینه هرچه سریع تر انجام شود، احتمال پیشرفت بیماری و میزان مرگ و میر را کاهش میدهد. پزشکان در همین راستا معاینه منظم پستانها را مهم تلقی میکنند.
به خصوص که در سالهای اخیر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان سینه در میان جوانان هم شایع شده است. اگرچه هنوز هم افراد بالای 50 سال بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستند و به تشخیص زود هنگام سرطان پستان بهای بیشتری میدهند.بهتر است بدانید که سالانه حدود 1 درصد از
مردان جهان به سرطان پستان مبتلا میشوند. برای مثال تعداد مبتلایان مردان آمریکایی به سرطان سینه سالانه به حدود 2600 نفر میرسد. اگرچه این تعداد خیلی محدود است اما نباید اهمیت تشخیص سرطان سینه را تنها مختص زنان دانست.
تست تشخیص سرطان سینه در منزل
در دهههای گذشته آمار مرگ و میر زنان بر اثر سرطان سینه به مقدار قابل توجهی گسترش یافت. همین موضوع باعث شد که استفاده از انواع راه تشخیص سرطان سینه اهمیت بیشتری پیدا کند.
پزشکان نیز از خانمها درخواست میکنند که روشهای مختلف را برای تشخیص سرطان سینه نادیده نگیرند. معاینه ظاهری و معاینه لمسی دو روش اصلی تشخیص سرطان پستان در منزل به حساب میآیند.
در تشخیص سرطان سینه با معاینه ظاهری باید نوک پستان را از نظر چین خوردگی، کم رنگ بودن پوست و وضعیت تقارن دو پستان بررسی کرد. باید ابتدا دستها را آویزان کرد و روی رانها قرار داد و سینهها را بررسی کرد؛ سپس کف دستها را بالای سر به هم چسبانده و تقارن سینه را ارزیابی کرد.
برای تشخیص سرطان پستان با معاینه لمسی نیز باید روی سطح صافی دراز کشید تا بافت پستان پخش شود. سپس هر دو سینه را لمس کرد. زیر دوش نیز باید انگشتان و پستانها را صابونی کرد. سپس راحت تر میتوان کار تشخیص سرطان سینه را انجام داد.
چه زمانی برای تشخیص سرطان سینه به پزشک مراجعه کنیم؟
برای بسیاری از افراد این سؤال مطرح میشود که چه زمانی باید برای تشخیص سرطان سینه به پزشک مراجعه کنیم. اما در پاسخ باید بگوییم که معاینه فردی در منزل و استفاده از انواع راه تشخیص سرطان سینه به صورت منظم بسیار اهمیت دارند.
در واقع با توجه به عوامل مختلفی که باعث ایجاد تودههای سلولی در سینه میشوند، باید در صورتی که وجود توده سلولی غیر طبیعی درک شد، به پزشک مراجعه کرد.
باید توجه داشته که در میان عوامل مؤثر در بروز سرطان سینه، تغییرات هورمونی نقش مهمی ایفا میکنند. بنابراین حتی دختران جوان هم باید در صورت احساس و لمس هر توده و بافت مشکوک در سینههای خود، سریع به پزشک مراجعه کنند.
به این صورت میتوانند تشخیص سرطان پستان را به سرعت انجام داده و با استفاده از روشهای درمانی از پیشرفت سرطان در اندامهای دیگر جلوگیری کنند.
تست های تشخیصی سرطان سینه
اهمیت تشخیص سرطان پستان به قدری بالاست که پزشکان استفاده منظم انواع راه تشخیص سرطان سینه را برای زنان ضروری میدانند. این تستها شامل ماموگرافی، بیوپسی، سونوگرافی و داکتو گرافی هستند.
همه آنها در تشخیص سریع و کاهش مرگ و میر مبتلایان اهمیت بسیاری دارند. در ضمن به پزشکان کمک میکنند که خوش خیم یا بدخیم بودن تودههای سرطانی سلولها را تشخیص دهند. از طرفی تستها (بهتر است به جای کلمه تست از آزمایش استفاده شود) در تعیین سطح پیشرفت سرطان نیز نقش مهمی بازی میکنند و بنابراین به پزشکان کمک میکنند که مناسب ترین روش درمانی را انتخاب کنند.
این روشها که شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و ایمنی درمانی هستند، در مراحل مختلف پیشرفت سرطان مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه همراه ما باشید تا با راه های تشخیص سرطان سینه را بیشتر آشنا شوید.
-
ماموگرافی
ماموگرافی یکی از انواع راه تشخیص سرطان پستان است که پزشکان پیشنهاد میکنند خانمها آن را به طور منظم انجام دهند. اهمیت انجام دوره ای تست ماموگرافی به این دلیل است که تغییرات در بافت پستان در ورند ایجاد سرطان از سالهای پیش آغاز میشود.
استفاده از این روش باعث میشود که پزشک در همان مراحل اولیه شکل گیری تودههای سلولی غیرطبیعی در پستان، سرطان را تشخیص دهد. در نتیجه نیاز به استفاده از سخت ترین روشهای درمانی مانند شیمی درمانی نخواهد بود.
-
داکتو گرافی
روش دیگر برای تشخیص سرطان سینه، داکتو گرافی (Ductography) نام دارد. از داکتو گرافی هنگامی استفاده میکنند که خانمی وجود ترشحات خونی یا شفاف را از نوک پستان خود اعلام کرده باشد. این تست با دستگاه ماموگرافی انجام شده اما به فرد ماده حاجب نیز تزریق میشود.
پزشکان میتوانند برای مشاهده مجاری سینه و یافتن علت ترشحات نوک پستان از داکتو گرافی استفاده کنند.
-
سونوگرافی سینه
سونوگرافی سینه (Breast ultrasound) روش دیگری برای تشخیص سرطان پستان به حساب میآید. این روش که تستی ایمن و غیر تهاجمی است، با استفاده از امواج فراصوت انجام میشود. پزشک با کمک این روش تصاویری از بافت سینه به دست میآورد.
او با این روش میتواند وجود تودههای سلولی غیر طبیعی یا شرایط نامعمول دیگر را تشخیص دهد. البته شاید پزشک تصمیم بگیرد از روشهای دیگری مانند ماموگرافی، ام آر آی و بیوپسی بافت پستان هم برای تشخیص نهایی خود استفاده کند. بنابراین میتوان این روش را کنار روشهای دیگر به کار برد.
-
انواع نمونه برداری یا بیوپسی بافت پستان
بیوپسی بافت سینه با برداشتن کمی از بافت پستان برای آزمایش های بعدی انجام میشود و این روش برای تشخیص قطعی سرطان سینه کاربرد دارد. در این فرآیند پاتولوژیست نمونه جدا شده را بررسی کرده و نتیجه آزمایشهایی را که روی سلولها انجام شدهاند تفسیر میکند.
در این نوع سرطان انواع بیوپسی وجود دارند که بر اساس تکنیک و اندازه سوزن قابل تمایز هستند. بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف، بیوپسی با سوزن مرکزی، بیوپسی جراحی و بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان انواع بیوپسی بافت سینه هستند. هر کدام با تشخیص پزشک استفاده میشوند.
-
ام آر آی
ام آر آی هم یکی از راه های تشخیص سرطان سینه است که با امواج مغناطیسی انجام میشود. عموماً از ام آر آی بعد از تشخیص سرطان پیشرفته سینه استفاده میشود.
پزشکان از این روش برای تعیین میزان رشد تودههای سلولی سرطانی استفاده کرده تا متاستاز سلولهای سرطانی را نیز تشخیص بدهند. به همین منظور پیش از ام آر آی از یک ماده رنگی استفاده می شود که تصاویر واضح تری در نتایج تست به دست آید.
-
آزمایش روی سلول های سرطانی پستان
عموم روشهایی که تا کنون اشاره کردیم، برای تشخیص سریع سرطان سینه استفاده میشوند. اما برای اینکه وخامت سلولهای سرطانی پستان تشخیص داده شود، امکان انجام آزمایشهای مختلفی روی سلول های نمونه سرطانی وجود دارد به طوری که نشانگرهای مولکولی را در سطح سلول های سرطانی با روش های ایمنولوژی بررسی کرده تا بر اساس نوع سلول ها دارو و روش درمانی اختصاصی را انتخاب کنند.
در این راستا پزشک سعی میکند تهاجمی یا غیر تهاجمی بودن سلولهای سرطانی را نیز تشخیص دهد. اگر سلولها از نوع تهاجمی باشند، درجههای 1 تا 3 میزان تهاجمی بودن آنها را نشان میدهند. به این شکل انتخاب مناسب ترین روش درمانی آسان خواهد شد. ( در زمینه این تست توضیحاتی لازم است که سرچ و اضافه می کنم).
آزمایش خون برای تشخیص سرطان پستان
تست خون به عنوان روش ثانویه تشخیص به حساب میآید. زیرا بیشتر از تشخیص سرطانی بودن سلولها، وضعیت سلامت عمومی افراد را اعلام میکند. پزشک با کمک نتیجه آزمایش خون فرد مبتلا به سرطان سینه، میتواند آمادگی او را برای جراحی یا شیمی درمانی بسنجد.
برای مثال سنجش تعداد گلبولهای قرمز خون، به این موضوع کمک میکند که آیا فرد موقع حراجی به دریافت خون نیاز دارد یا خیر. در ضمن تست عناصر شیمیایی موجود در خون سلامتی کبد، کلیه و مجاری ادراری را بررسی میکنند.
این نکته به پزشکان کمک میکند که مقاومت کلیه و کبد در صورت متاستاز کردن سلولهای سرطانی در پستان چقدر خواهد بود. بنابراین روش درمانی مناسب به کار برده میشود.
علاوه بر این با تست هپاتیت میتوانند درمانهای هپاتیت (B) و (C) را پیش از شیمی درمانی پیش بگیرند. پس از اتمام فرآیند دارو درمانی هپاتیت، شیمی درمانی با اطمینان خاطر و تأثیرگذاری بیشتری اجرا میشود.
تست های سرطان متاستاتیک پستان
گاهی سرطان پستان به پیشرفته ترین حالت خود میرسد، بی آنکه حتی علامتی داشته باشد. این مرحله، متاستاتیک نامیده میشود. به این معنا که تستها نشان میدهند آیا سایر اندامهای بدن هم به دلیل سرطان سینه، درگیر رشد بی رویه سلولها می شوند یا نه. در این شرایط تستهای سرطان متاستاتیک مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
پزشک برای اینکه سرطان متاستاتیک پستان را تشخیص دهد، از چند ابزار کمک میگیرد. او علائم را بررسی میکند، سابقه خانوادگی فرد در ابتلا به سرطان پستان را مرور مینماید.
از طرفی با بررسی علائم موجود از انواع روشهای ذکر شده بهره مند میشود. سی تی اسکن، توموگرافی و اسکن استخوان انواع تستهای سرطان متاستاتیک سینه هستند.
سی تی اسکن تصاویر دقیقی را از میزان متاستاز سلولیهای سرطانی سینه تعیین میکند. اسکن استخوان نیز از متاستاز در سلولهای استخوانی اطلاع میدهد. بنابراین تمام تلاش تستها در راستای تعیین میزان رشد سلولهای سرطانی است.
تست تعیین استیج (مرحله بندی) سرطان پستان
برای اینکه تشخیص سرطان سینه به طور دقیق انجام شود، تستهای مختلفی انجام میشوند که سطح سرطان را تعیین میکنند. این تستها عبارتند از:
- بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان
یک ماده رادیواکتیو نزدیک توده سرطانی تزریق میشود. اولین غده لنفاوی دریافت کننده این ماده باید هنگام جراحی برداشته شود. - اشعه ایکس قفسه سینه
نوعی روش تصویر برداری از ناحیه قفسه سینه و پستانهاست.
- سی تی اسکن
تصویربرداری از اندامهای مختلف بدن را انجام میدهد تا میزان پیشرفت سرطان در اندامهای دیگر شناسایی شود.
- اسکن استخوان
با تصویربرداری از استخوانهای بدن، سلامت آنها را بررسی میکنند. با این شیوه میتوان متوجه شد که آیا سرطان در استخوانها نیز متاستاز کرده است یا نه؟
- اسکن (PET)
نوعی توموگرافی است که برای تعیین سلولهای بدخیم سرطانی به کار میرود. با تزریق گلوکوز رادیواکتیو، امکان تشخیص سلولهای سرطانی بدخیم نیز وجود دارد. این سلولها در تصویر روشن تر هستند.
انواع تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان سینه
پزشکان از آزمایشهای ژنومی که به آنها پانلهای چند ژنی نیز گفته میشود، برای آزمایش تومور استفاده میکنند. آنها با این روش به جستجوی پروتئینها یا نشانگرهای مولکولی خاصی که داخل یا روی سلولهای سرطانی بیان می شوند میپردازند و به یک تصویر جامعی از پروفایل ژن های فعال در سلول های سرطان برسند.
این آزمایشها به پزشکان کمک میکنند تا ویژگیهای منحصر به فرد سرطان سینه در هر فرد بهتر درک شوند. آزمایشهای ژنومی تصویر صحیحی از وضعیت سلول توموری داده و همچنین میتوانند به تخمین خطر بازگشت سرطان پس از درمان کمک کنند.
دانستن این اطلاعات به پزشکان و بیماران کمک میکند تا علاوه بر تشخیص سرطان سینه، در مورد درمانهای خاص تصمیم دقیقی بگیرند. در ضمن این اطلاعات میتوانند به برخی از بیماران کمک کنند تا در برابر عوارض جانبی ناخواسته درمان سرطان مصون بمانند.
آزمایشهای ژنومی با آزمایشهای ژنتیکی متفاوت هستند. با آزمایشهای ژنتیکی میتوان ژنهایی را شناسایی کرد که خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهند. اما آزمایشهای ژنومی برای بررسی تودههای سلولی مختلف استفاده میشوند، تودههایی که با بیوپسی یا جراحی برداشته شدهاند.
-
آزمایش غربالگری سرطان سینه
تستهای غربالگری پیش از ظهور علائم سرطان سینه، وجود تودههای سلولی سرطانی را تشخیص میدهند. این تستها کمک میکنند که فرد در همان مراحل ابتدایی شکل گیری توده سرطانی، درمان را شروع کند.
این آزمایشها میتوانند آمار مرگ و میر مبتلایان را کاهش دهند. زیرا به واسطه آنها درمان از همان مراحل اولیه شروع میشود و اگر خوب جواب دهد، فرد مرحله متاستاتیک سینه را تجربه نخواهد کرد.
-
انکوتایپ (DX)
انکوتایپ (DX) یکی از تستهای ژنومی برای بررسی احتمال عود کردن توده سرطانی است و برای مبتلایانی کاربرد دارد که در مراحل اولیه سرطان سینه تهاجمی قرار دارند.
این تست در تصمیم گیری درباره آغاز دوره شیمی درمانی به پزشک و بیمار کمک میکند و برای افرادی کاربرد دارد که رشد سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی آنها مشاهده نشده است. البته افراد یائسه افراد مناسب تری برای این آزمایش ژنومی به حساب میآیند.
-
ماماپرینت و بلوپرینت
ماماپرینت (Mammaprint) و بلوپرینت (Blueprint) دو آزمایش تشخیص ژنتیکی سرطان سینه به حساب میآیند. این دو تست برای رمزگشایی توده سرطانی سینه استفاده میشوند. (این توضیحات جالب نیست- سرچ و اضافه می شود)نتایج ماماپرینت و بلوپرینت در تعیین روش درمانی نقش مهمی ایفا میکنند.
جمع بندی
- معاینه ظاهری و معاینه لمسی دو روش اصلی تشخیص سرطان پستان در منزل به حساب میآیند.
- تستهای تشخیصی سرطان سینه به پزشک کمک میکنند که خوش خیم و بدخیم بودن سرطان را پی ببرد. در نتیجه بهترین روش درمانی به کار گرفته میشود.
- از داکتو گرافی هنگامی استفاده میکنند که خانمی وجود ترشحات خونی یا شفاف را از نوک پستان خود اعلام کرده باشد.
- سی تی اسکن، توموگرافی و اسکن استخوان انواع تستهای سرطان متاستاتیک سینه هستند.
- آزمایشهای ژنومی مانند ماماپرینت و بلوپرینت میتواند به تخمین خطر بازگشت سرطان پس از درمان کمک کند.