علت سرطان سینه چیست؟ سرطان پستان یکی از مهم ترین و رایج ترین علت های مرگ و میر در بانوان محسوب می شود و به همین دلیل شناخت علت آن برای بانوان بسیار حائز اهمیت است.
دلایل و علت های زیادی برای بروز سرطان پستان وجود دارند، ولی با رعایت برخی از رفتارها وسبک زندگی می توان از بروز آن جلوگیری کرد. در سرطان پستان سلول های بافت پستان جهش پیدا می کنند به این صورت که بی وقفه به تقسیم و رشد خود ادامه داده و تومور و توده در بافت پستان تشکیل می شود.
توده یا تومور پستان زمانی بدخیم می شود که سلول های به دیگر بخش ها و بافت های پستان مهاجرت و حمله می کنند، یا به وسیله ی سیستم لنفاوی و یا جریان خونی به سایر قسمت های بدن انتقال می یابند.
به حمله و گسترش سلول های توموری به سایر مناطق بدن متاستاز می گویند. بررسی و تحقیقات انجام شده بر روی بیماران مبتلا به سرطان پستان تا به امروز نشان داده است که درصد کمی از سرطان پستان از بافت های فیبری و چربی بافت پستان آغاز می شود بلکه بیشتر موارد تومور در مجاری لوله هایی که موجب انتقال شیر از لوبول ها (غدد شیری) به نوک پستان می شوند و یا در لولبول ها (غدد شیری) شروع به رشد می کنند. می توان گفت، تمامی افرادی که دارای بافت پستانی هستند، می توانند به این سرطان مبتلا شوند.
علت سرطان سینه چیست؟
جهش ژنتیکی در دی ان ای (DNA) (ماده ژنتیک) سلول های سرطانی، اصلی ترین علت سرطان سینه است. دلیل این که جهش ژنتیکی در DNA به چه صورت اتفاق می افتد، در حال حاضر به صورت کامل مشخص نشده است.
بعضی از جهش ها ممکن است به صورت تصادفی رخ دهد و یا و یا – در اثر برخی عوامل محیطی و به مرور زمان در ماده ژنتیک سلول های بافت پستان ایجاد شود. اما باید در نظر داشت که در موارد نادر، جهش های سرطان زا به ارث می رسد. بیشتر عوامل محرک در بروز سرطان پستان قابل پیشگیری هستند و بانوان می توانند ریسک ابتلا را کنترل نمایند.
هر چیزی که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد، در دسته علت سرطان پستان قرار می گیرد. با داشتن یک یا چند مورد ازاین عوامل خطر، باید در سریع ترین زمان ممکن به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و تحت درمان باشید. تشخیص به موقع در موفقیت آمیز بودن درمان سرطان پستان بسیارموثر است .
از عوامل تاثیر گذار در ابتلا به سرطان پستان می توان به داشتن سابقه ی فامیلی و افزایش سن اشاره کرد. بانوانی که در پستان خود دارای توده های خوش خیمی هستند، اگر به سرطان تخمدان مبتلا شوند، احتمال دارد که در آینده سرطان پستان نیز مبتلا شوند.
ریسک فاکتورهای قابل تغییر:
-
چاقی
یک معیاری به عنوان شاخص توده ی بدنی وجود دارد که با اندازه گیری قد و وزن شما، وزن سالم شما را تعیین می کند. در بزرگسالان شاخص توده ی بدنی ایده آل رقمی بین 18 تا 25 است.
اضافه وزن به معنای داشتن شاخص توده ی بدنی بین 25 تا 30 است. اگر رقم به دست آمده از 30 بیشتر باشد، یعنی شما به چاقی مفرط مبتلا هستید. چاقی هم در زنان و هم در آقایان موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه می شود.
خانم هایی که بعد از یائسگی دچار اضافه وزن می شوند، در مقایسه با زنانی که از وزن کمتری برخوردار هستند، بیشتر دچار خطر ابتلا به سرطان سینه می شوند. برای جلوگیری از این مشکل باید وزن خود را با کاهش کالری مصرفی خود و ورزش کردن در حد مناسب نگه دارید.
-
الکل
الکل علت سرطان سینه در برخی از افراد می تواند باشد و مصرف بیش از اندازه ی الکل می تواند موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان شود. در صورت مصرف الکل می توانید میزان مصرف خود را کاهش داده و یا در صورت امکان، کلا از مصرف آن خودداری فرمایید.
-
قرص ضد بارداری
شروع مصرف قرص ضد بارداری از سنین کم می تواند یکی از علت های سرطان سینه در بانوان باشد. به این صورت که بیشتر زنان برای کاهش علائم یائسگی خود از قرص های ضد بارداری که حاوی مقدار زیادی هورمون استروژن و پروژسترون است، استفاده می کنند.
مصرف خودسرانه و بیش از اندازه ی قرص های ضد بارداری موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه می شود. زنانی که به مدت 5 سال و یا بیشتر از قرص های ضد بارداری ال دی و اچ دی مصرف می کنند، بیشتر از زنانی که از قرص ضد بارداری استفاده نمی کنند، در معرض این بیماری قرار می گیرند.
به دلیل هورمونی بودن این قرص ها، بعد از قطع مصرف تا ده سال آینده قرص های ضد بارداری عوارض خود را نشان می دهند. این قرص ها برخی مزایایی را هم دارند و به وسیله ی پزشک برای درمان تجویز می شوند. سعی کنید به هیچ عنوان این قرص ها را به صورت خودسرانه مصرف نکنید.
-
نداشتن فعالیت فیزیکی
علت سرطان پستان در برخی افراد می تواند نداشتن فعالیت بدنی باشد. اگر شما از فعالیت بدنی بالایی برخوردار باشید، قطعا کمتر در معرض ابتلا به سرطان سینه خواهید شد.
چون علت سرطان سینه، در برخی افراد نداشتن فعالیت فیزیکی می تواند باشد. تحرک بالا خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهد. در طول هفته اگر 150 دقیقه فعالیت فیزیکی داشته باشید، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش خواهید داد.
با اضافه کردن فعالیت های فیزیکی به برنامه روزانه خود می توانید موجب افزایش سطح ایمنی بدنی خود شوید. در این راستا، بدن می تواند در برابر بیماری سرطان سینه از خود مقاومت نشان دهد. فعالیت بدنی روزانه برای داشتن سلامتی خیلی خوب بوده و با افزایش آن می توان موجب جلوگیری از بروز انواع بیماری ها در بدن شد.
فعالیت بدنی تنها محدود به ورزش کردن نمی باشد و با هر چیزی که موجب می شود که نفس شما بند بیاید و بدن شما گرم شود، می توان فعالیت بدنی انجام داد.
-
درمان جایگزین هورمون (HRT)
تا زمانی که خطر جدی سلامتی شما را تهدید نمی کند، تحت درمان های هورمونی مبتنی بر پروژسترون و استروژن قرار نگیرید. درمان جایگزین هورمونی برای کاهش علائم یائسگی در بین بانوان بسیار رواج یافته است.
بیشتر زنان برای این کار اقدام به مصرف خودسرانه ی قرص های هورمونی می کنند که این کار موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در آن ها می شود. برای همین خاطر سرطان سینه بیشتر در سن 50 سالگی به بعد علائم خود را نشان می دهد.
ریسک فاکتورهای غیرقابل تغییر:
-
افزایش سن
یکی از فاکتورهای غیر قابل تغییر برای علت سرطان سینه، افزایش سن است. چون این بیماری بیشتر در زنان بالای 50 سال و بعد از یائسگی دیده می شود. زنان زیر 40 سال کمتر و به ندرت دچار سرطان سینه می شوند.
-
تاریخچه خانوادگی و وراثت
خطر ابتلا به سرطان سینه در افرادی که سابقه ی خانوادگی سرطان داشته اند، نسبت به زنان عادی بیشتر است. در صورتی که مادر، خواهر و یا دختر فردی مبتلا به سرطان سینه باشد، باید نسبت به پیشگیری و جلوگیری از این بیماری اقدام نماید.
چون این افراد بیشتر از دیگر مردم عادی به این بیماری مبتلا می شوند. بعضی از افراد ناقل نقص ژنتیکی و ارثی در ژن های اصلی سرطان علت اصلی ابتلا است.
داشتن ژن معیوب به این معنی است که احتمال ابتلا به سرطان پستان در افرادی که دارای جهش در ژن معیوب هستند بیشتر از افراد سالم است. BRCA1 و BRCA2 دو نمونه از ژن های معیوب شناخته شده هستند. ۲۰ درصد از موارد سرطان پستان به دلیل جهش در این دو ژن اتفاق می افتد.
-
اشعه
در معرض بیش ازحد تابش اشعه ایکس و ماموگرافی یکی از دلایل اصلی ابتلا به سرطان پستان می باشد. به دلیل استفاده از دوز بالای پرتوها هنگام انجام چنین آزمایش هایی باید با تمامی احتیاط های لازم رعایت شود.
برخی از بانوان به دلیل اشعه ی ایکس و پرتوهای مضر ماموگرافی برای انجام ماموگرافی نگران می شوند و غربالگری پستان خود را به تعویق می اندازند. باید گفت که میزان تابش اشعه ها با ماموگرافی برای شما بسیار کم است.
تا زمانی که برای فردی مشکلی پیش نیاید، به طبع در معرض تشعشعات و اشعه های ایکس قرار نمی گیرد. پزشکان با در نظر گرفتن ضررها و آسیب های پرتوها و اشعه های پزشکی تا حد امکان به بیماران خود عکسبرداری، سی تی اسکن و رادیوگرافی را تجویز نمی کنند، مگر این که برای تشخیص دقیق الزامی باشد.
محققان با بررسی های انجام شده بین بیمارانی که برای درمان خود رادیوتراپی انجام داده اند و افرادی که تحت درمان رادیوتراپی قرار نگرفته اند، به این نتیجه رسیده اند که درمان رادیوتراپی برای سرطان سینه موجب افزایش و تشدید خطر این بیماری می شود. پزشکان برای درمان سرطان سینه اکثرا غربالگری را پیشنهاد می دهند.
-
دیابت
در حال حاضر دلیل خاصی برای این که دیابت علت سرطان سینه است، وجود ندارد. این نظریه فقط با استناد بر بررسی آمار بیماران دیابتی مبتلا به سرطان سینه گزارش شده است.
-
سابقه بارداری
نداشتن سابقه بارداری می تواند در برخی افراد علت سرطان پستان باشد. به این صورت که خطر ابتلا در زنانی که بچه دار می شوند، نسبت به زنانی که بچه دار نمی شوند، کمتر است.
هر اندازه تعداد فرزندان بیشتر باشد، خطر ابتلا به سرطان سینه کاهش می یابد. البته سن تولد اولین فرزند هم در کاهش خطر ابتلا به سرطان بی تاثیر نمی باشد. هر اندازه اولین کودک را در سن پایین به دنیا بیاورید، با احتمال کمتر سرطان پستان می شوید.
-
بیماری های خوش خیم پستان
علت سرطان پستان در برخی افرد می تواند سابقه قبلی بیماری های خوش خیم پستانی باشد. به هر گونه تغییری در پستان شده و که از نوع خوش خیم باشد ( سرطانی نباشد)، بیماری خوش خیم پستان گفته می شود.
بیماری های خوش خیم پستان شامل سه نوع: غیر تکثیری، پرولیفراتیو بدون آتیپی و پرولیفراتیو با آتیپی یا همان هیپرپلازی غیر معمول است.
بیماری خوش خیم پستان غیر تکثیری: بیماری غیر تکثیر کننده به بیماری گفته می شود که، سلول ها رشد نمی کنند و تقسیم نمی شوند. این بیماری خطر ابتلا به سرطان پستان را بیشتر نمی کند. ولی در صورت داشتن سابقه ی خانوادگی ، احتمال دارد که خطر ابتلا اندکی افزایش یابد.
بیماری تکثیرشونده بدون آتیپی سرطان پستان: در این بیماری سلول ها بیش از حد رشد می کنند، ولی تمامی سلول های تکثیر شده غیر طبیعی نیستند. در این بیماری به دلیل رشد بیش از حد سلول ها و ایجاد توده های سینه خطر ابتلا به سرطان سینه نسبت به سایر بیماری ها با خطر متوسط رو به رو می شود.
بیماری هیپرپلازی آتیپیک سرطان پستان: در این بیماری سلول ها به صورت غیر طبیعی رشد می کنند، به این صورت که رشد سلول ها به معنای بروز توده ها و تومورهای سرطانی نمی باشد.
ولی بیماری هیپرپلازی آتیپیک موجب افزایش خطر ابتلا سرطان پستان می شود. البته امکان ایجاد تغییرات بر روی توده های سینه در این بیماری زیادی شایع نمی باشد. ولی بهتر است که توده های سینه را مورد بررسی قرار دهید و مطمئن شوید که این توده ها سرطانی نیستند.
-
تراکم بافت پستان
به صورت طبیعی، ساختار پستان ها متشکل از بافت های چربی، غدد شیری و فیبر است. تراکم بالای بافت پستان علت سرطان پستان باشد زیرا خطر ابتلا به این بیماری در بانوانی که دارای بافت سینه ی متراکم هستند، نسبت به بانوانی که از بافت سینه ی کمتری برخوردار هستند، بیشتر است.
بانوانی که از بافت سینه ی متراکمی برخوردار می باشند، سینه هایشان بافت همبند بیشتر، چربی کمتر و سلول های سینه ی بیشتری دارند. بانوانی که سینه های متراکم دارند، دو برابر بیشتر از دیگر زنانی که سینه ی غیر متراکم دارند، به سرطان پستان دچار می شوند.
بافت سینه زنان جوان بیشتر بوده و از چربی کمتری برخوردار است. ولی با گذشت زمان ممکن است بافت سینه ی برخی از بانوان به دلیل تغییرات هورمونی دچار افزایش چربی شود. در این صورت تشخیص غده ی سرطانی در ماموگرافی خیلی سخت خواهد شد.
-
سن شروع یا توقف پریود
علت سرطان پستان در برخی از افراد می تواند پایین بودن سن شروع پریود یا توقف آن باشد. اگر شروع پریود قبل از 12 سالگی باشد، احتمال خطر ابتلا به سرطان پستان بیشتر می شود.
بعضی از بانوانی که بعد از 55 سالگی با توقف پریود یا همان یائسگی دیررس مواجه می شوند، بیشتر از سایر زنان به بیماری سرطان سینه مبتلا می شوند. افزایش خطر سن شروع یا توقف پریود در این افراد به خاطر این است که به مدت زمان طولانی تر در معرض هورمون های استروژن قرار می گیرند.
-
DCIL یا LCIS
احتمال دارد که در برخی افراد علت سرطان سینه DCIL و LCIS باشد. منظور از DCIL (اسم کامل انگلیسی در پاورقی اورده شود) کارسینیوم مجرای در محل است. LCIS هم مخفف کارسینوم لوبولار در محل است.
DCIL و LCIS به تغییراتی در بافت پستان گفته می شود که در برخی موارد احتمال دارد این تغییرات به سرطان پستان تبدیل شوند. بانوانی که علائم DCIL و LCIS را در خود داشته باشند، دو برابر بیشتر از سایر زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار می گیرند. البته در برخی از بیماران مبتلا به DCIL و LCIS احتمال بروز سرطان تهاجمی کمتر است.
-
هورمون های جنسی و سایر هورمون ها
علت سرطان پستان ، می تواند هورمون های جنسی هم باشد. تغییر سطح هورمون های جنسی می تواند در زنان موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه شود. هورمون های جنسی استروژن، پروژسترون، تستوسترون نام دارند
تستوسترون که به عنوان هورمون مردانه شناخته شده است، می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را تحت تاثیر قرار دهد. بعد از توقف پریود، میزان استروژن و تستوسترون در خون افزایش پیدا می کند و برای همین خاطر زنان بعد از یائسگی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار می گیرند.
هورمون دیگری به نام فاکتور رشد نام دارد که به ژن ها، وزن و ورزش مرتبط است. بانوانی که سطح بالایی از این هورمون را داشته باشند، بیشتر از سایر زنان عادی دچار این بیماری می شوند.
-
سرطان قبلی
علت سرطان پستان می تواند سابقه ابتلای قبلی یه سرطان پستان یا سرطان های دیگر در بیمار هم باشد. سرطان پستان می تواند موجب شود که سرطان در پستان دیگر هم ایجاد شود. در افرادی که به سرطان های ریه، روده، رحم، سرطان پوست ملانوم مبتلا بودند، خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می یابد.
-
قومیت
طبق تحقیقات انجام شده، محققان به این نتیجه رسیده اند که خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان سفید پوست بیشتر از سایر قوم ها است. بیشترین دلیل می تواند مربوط به \ سبک زندگی است.
فاکتورهایی که نقششان در بروز سرطان پستان تائید نشده است:
تحقیقات انجام شده بر روی خطر ابتلا به سرطان پستان با رژیم غذایی تا به امروز غیر منطقی و متناقض بوده است. تحقیقات زیادی در مورد این که آیا رژیم غذایی می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد، انجام شده است.
محققان با تحقیق بر روی تعدادی از مواد غذایی اعم از میوه ها، غذاهای روزانه، چربی ها، فیبر، سویا و .. به این نتیجه رسیده اند که، به دلیل گسترده بودن طیف مصرفی مواد غذایی در طول روز، اندازه گیری و بررسی تک تک آن ها کار دشواری است.
رژیم غذایی مناسب می تواند موجب حفظ تعادل در وزن و سلامتی بدن شود. مصرف سیگار یکی دیگر از مواردی است که تاثیر زیاد و آن چنانی در ابتلا به سرطان سینه ندارد. از دیگر مواردی که در ابتلا به سرطان پستان تاثیری ندارند به شرح زیر هستند:
- استفاده از دئودورانت
- پوشیدن سینه بند
- حاملگی های متعدد
- استفاده از رنگ مو
- مصرف قهوه و کافئین
- تغییر پستان فیبروکیستیک
راه های کاهش ریسک ابتلا به سرطان پستان
در این بخش به بررسی راه های کاهش ریسک ابتلا به این بیماری می پردازیم، با ما همراه باشید تا با راه ها و روش های کاهش ریسک ابتلا به سرطان پستان آشنا شوید.
با توجه به نتایج تحقیقات ، حتی افرادی که از لحاظ ژنتیکی مستعد بروز این بیماری هستند، با تغییر دادن عادت های غذایی خود و رعایت راه هایی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد، می توانند تا حد قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری را در خود کاهش دهند.
تشخیص زودرس سرطان پستان موجب کاهش اثرات و عوارض این بیماری می شود. راه های کاهش ریسک ابتلا سرطان پستان به شرح زیراست:
- شناخت تراکم پستان
- ورزش کردن
- بررسی سابقه سرطان پستان در خانواده
- مصرف مواد غذایی سالم
