علت سرطان پوست چیست؟

علت سرطان پوست چیست؟ سالانه بین ۲ تا ۳ میلیون سرطان پوست غیر ملانومایی و ۱۳۲ هزار سرطان پوست ملانومایی در جهان رخ می دهد که نشان دهنده شایع بودن این نوع از سرطان است. به طورکلی بسیاری از سرطان های پوست در صورت تشخیص، قابل درمان هستند و علت سرطان پوست هرچه که باشد، درمان‌های آن شامل برداشتن، کرایوتراپی (سرما درمانی)، جراحی موهس ((MHOS، ایمنی تراپی، شیمی درمانی و پرتودرمانی می‌شود.

نمی‌دانید علت سرطان پوست چیست؟

به طور طبیعی، بعد از پیری، آسیب یا مردن سلول های پوستی قدیمی سلول‌های جدید پوست به طور منظم و کنترل شده تشکیل و جایگزین می شوند. اما در اثر وقوع تغییرات ژنتیکی در سلول های پوست، به شکلی کنترل نشده و نامنظم رشد و تکثیر می‌شوند.

این مجموعه از سلول‌ها ممکن است غیرسرطانی (خوش‌خیم) باشند که در بدن گسترش پیدا نمی‌کنند یا سرطانی باشند که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، به بافت‌های مجاور یا سایر نواحی بدن سرایت کنند. در ادامه به طور کامل به عوامل بروز سرطان پوست می‌پردازیم. برای دریافت اطلاعات جامع‌ درباره علت سرطان پوست تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. 

علل و عوامل بروز سرطان پوست چیست؟

• جهش های ژنی و سرطان پوست

جهش های ژنتیکی عامل اصلی غیر طبیعی شدن سلول ها و ایجاد سرطان است ومیزان جهش در تومورهای مختلف، تفاوت بسیاری دارد. برخی از این جهش‌ها آنکوژن هستند و Driver نام دارند و تعداد بسیاری از جهش‌ها هم نقش مشخصی در ایجاد سرطان ندارند که به آن‌ها جهش‌های passenger گفته می‌شود. این جهش ها اغلب فاکتورهای کنترل کننده رشد، تقسیم سلولی و ترمیم ژنوم سلول ها را هدف قرار داده و از کار می اندازند به طوری که در نتیجه انباشته شدن جهش‌ها سرطان آغاز شده و تومور تشکیل می شود.

بافت‌هایی که بیشتر در معرض عوامل جهش‌زا قرار دارند مانند پوست، روده و مثانه، بیشترین میزان جهش در تومور را دارند. در سرطان پوست از جمله ملانوم ها، جهش های ژنتیکی که  در اثر عوامل ناشناخته و عوامل پرخطری مثل نورخورشید، مواد شیمیایی، افزایش سن و غیره در سلول های پوست بدن (سوماتیکی) فرد بوجود می آید سلول های پوست را سرطانی می کند. 

شناسایی جهش‌های ژنتیکی عامل هر سرطان و تایید وجود یک جهش خاص یا عدم آن برای طبقه‌ بندی بیماران، انتخاب روش درمانی مناسب و تجویز آزمایش‌های بالینی بعدی برای بیمار ضروی است و روش‌هایی وجود دارد که این جهش‌های ژنتیکی و انحرافات ژنومی موجود در نمونه‌های توموراز جمله ملانوما را شناسایی می کند. در بررسی‌های محققان برای یافتن علت ژنتیکی سرطان پوست (ملانوما)، جهش های ژنتیکی و ژن هایی  که  نقش موثری در بروز آن دارند شناسایی شده است که از این موارد می توان به جهش در ژن‌های NRAS، BRAF، KIT، PTEN، GNAQ/GNA11، و MAP2K1/2 (MEK1/2) اشاره کرد.

علاوه بر این موارد نادری از سرطان ملانوم ارثی مشاهده شده است که در آن جهش ژنتیکی در فرد به ارث می رسد یا عوامل وراقتی در فرد وجود دارد که او را مستعد ابتلا به این نوع سرطان می کند.  اگرچه این ژن ها و جهش ها کاملا شناخته شده نیست اما می توان به جهش در ژن های MITF و CDKN2A اشاره کرد. با این حال برخی دیگر از ژن‌ها همچنان تحت مطالعه هستند و شناسایی آن ها در بیماران مبتلا به  سرطان پوست نوع ملانوما، برای تصمیم گیری و انتخاب بهترین نوع درمان مفید خواهد بود.

فاکتورهای خطر عامل ایجاد سرطان پوست

اگرچه هر کسی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود اما عوامل زیر افراد را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد:

• بالا رفتن سن
• برنزه کردن (استفاده از تخت برنزه)
• گذراندن زمان قابل توجهی در زیر نور خورشید
• داشتن سابقه آفتاب سوختگی مکرر
• زندگی در آب و هوای آفتابی یا مناطق مرتفع
• داشتن چشم های رنگ روشن، موهای بلوند یا قرمز و پوست روشن یا دارای کک و مک 
• وجود خال های زیاد یا خال های نامنظم 
• سابقه ابتلا به سرطان پوست در خانواده
• داشتن بیماری‌های تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند ایدز
• قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند آرسنیک
• مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی

در ادامه بعضی از علت و عوامل سرطان پوست را شرح خواهیم داد.

• پوست روشن

 هر کسی، صرف نظر از رنگ پوست، ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود. با این حال، وجود رنگدانه (ملانین)  در پوست نقش حفاظتی دارد به طوری که رنگدانه های پوستی کمتر در پوست شما، محافظت کمتری در برابر اشعه های مضر UV ایجاد می کند. اگر موهای بور یا قرمز و چشمان روشن دارید و به راحتی دچار کک و مک یا آفتاب سوختگی می شوید، احتمال ابتلا به سرطان پوست در شما بسیار بیشتر از افرادی است که پوست تیره تری دارند.

• نور خورشید

قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور فرابنفش شامل نور خورشید (آفتاب سوختگی) و برنزه کردن، یکی از چند علت سرطان پوست و علل اصلی آن است. در واقع اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید از عوامل اصلی ایجاد جهش ژنتیکی است و به DNA سلول های پوستی آسیب می رساند به طوری که سلول های غیر طبیعی و سرطانی تشکیل می شود. این سلول‌های غیرطبیعی به‌سرعت و به شکلی نامرتب تقسیم شده و توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل می‌دهند.

هر فردی که زمان زیادی را زیر نور خورشید می گذراند ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، به ویژه اگر پوست با کرم ضد آفتاب یا لباس محافظت نشود. برنزه کردن، از جمله قرار گرفتن در معرض لامپ ها و تخت های برنزه کننده نیز شما را در معرض خطر قرار می دهد. برنزه شدن پاسخ پوست شما به اشعه ماوراء بنفش بیش از حد است. از طرفی آفتاب سوختگی هم با در معرض نورخورشید قرار گفتن اتفاق می‌افتد که جزء چندین علت سرطان پوست است. یک یا چند آفتاب سوختگی تاول دار در دوران کودکی یا نوجوانی خطر ابتلا به این سرطان را در بزرگسالی افزایش می دهد. در بزرگسالی نیز اگر به آفتاب سوختگی شوید، در معرض خطر قرار می‌گیرید.

• زندگی در مناطق آفتابی و مرتفع

افرادی که در آب و هوای آفتابی و گرم زندگی می کنند نسبت به افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی می کنند در معرض نور خورشید بیشتری قرار دارند. چرا که زندگی در ارتفاعات بالاتر، جایی که نور خورشید قوی ترو مستقیم است افراد را در معرض تشعشعات بیشتری قرار می دهد.

• خال ها 

یکی دیگر از چندین علت سرطان پوست، خال ها هستند. افراد دارای خال های زیاد یا خال های غیرطبیعی به نام خال های دیسپلاستیک، در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. این خال‌های غیرطبیعی که نامنظم به نظر می‌رسند و عموماً بزرگ‌تر از خال‌های معمولی هستند، بیشتر از سایرین احتمال سرطانی شدن دارند. اگر سابقه خال های غیرطبیعی دارید، به طور مرتب آنها را برای مشاهده تغییرات مشاهده کنید.

ضایعات پوستی پیش سرطانی مانند ضایعات پوستی به نام کراتوز اکتینیک، می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد و یکی از چند علت سرطان پوست باشد. این توده‌های پیش سرطانی پوست معمولاً به صورت لکه‌های خشن و پوسته‌دار ظاهر می‌شوند که از رنگ قهوه‌ای تا صورتی تیره متغیر است. این مورد بیشتر در صورت، سر و دست افراد با پوست روشن که پوست آنها از طریق آفتاب آسیب دیده، شایع است.

• سن

افزایش سن هم می‌تواند از یکی از چند علت سرطان پوست باشد. به طور مثال اکثر سرطان‌های غیر ملانومایی معمولاً پس از 50 سالگی بروز پیدا می‌کنند یا سرطان سلول مرکل در افراد بالای 70 سال شایع است. در سال های اخیر هم تعداد افراد مبتلا به انواع سرطان های پوست در افراد ۶۵ سال و بالاتر به طور چشمگیری افزایش یافته است. این به این معنی نیست که افراد با سن کمتر به سرطان پوست مبتلا نمی‌شوند.

به عبارتی جوانتر ها هم می توانند به سرطان پوست غیر ملانومایی مبتلا شوند، به ویژه اگر دارای پوست روشن، یک سندرم ارثی (ژنتیکی) باشند که آنها را در معرض خطر بالایی قرار می دهد، یا در معرض مقادیر قابل توجهی از اشعه ایکس یا اشعه UV خورشید قرار گرفته اند. 

• سابقه خانوادگی سرطان پوست

سابقه خانوادگی هم از اصلی ترین علت سرطان پوست به شمار می‌رود. اگر یکی از والدین، خواهر یا برادر شما سرطان پوست داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. در سابقه شخصی سرطان پوست هم اگر یک بار به سرطان پوست مبتلا شده اید، در خطر ابتلای مجدد و عود سرطان هستید.

•  سیستم ایمنی ضعیف

سیستم ایمنی ضعیف هم می‌تواند علت سرطان پوست باشد. به عبارتی افرادی بواسطه بیماری های زمینه ایی سیستم ایمنی ضعیفی دارند مثل افراد مبتلا به ایدز و کسانی است که پس از پیوند عضو از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. 

• قرار گرفتن در معرض تشعشع

 افرادی که برای بیماری های پوستی مانند اگزما و آکنه تحت پرتو درمانی قرار گرفتند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست، به ویژه کارسینوم سلول بازال قرار بگیرند.

• قرار گرفتن در معرض مواد خاص

یکی دیگر از علت سرطان پوست تماس مکرر پوست با برخی مواد شیمیایی مانند قطران و زغال سنگ یا  آرسنیک باشد. این ترکیبات هم ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.

عوامل پیشگیری کننده از عود سرطان غیر ملانومایی

برای برخی افراد مبتلا به سرطان های پیشرفته پوست، سرطان ممکن است هرگز به طور کامل درمان نشود. این افراد ممکن است  به طور منظم  پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا سایر روش‌های درمانی را انجام دهند تا زمانی که سرطان پوست تحت کنترل قرار گیرد.  زندگی با سرطانی که از بین نمی رود می تواند دشوار و بسیار استرس زا باشد. اگر سرطان پوست دارید ( داشته اید)، احتمالاً می خواهید بدانید که علت عود سرطان پوست چه مواردی هستند و  چه اقداماتی خطر عود سرطان یا ابتلا به سرطان پوست مجدد را کاهش دهد.

افرادی که سابقه سرطان پوست داشته اند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پوست مجدد هستند. به همین دلیل، بسیار مهم است که قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (از نور خورشید یا تخت‌های برنزه) را محدود کنید و هر ماه پوست خود را برای علائم سرطان‌های جدید احتمالی پوست بررسی کنید . مراجعه منظم به پزشک برای معاینه پوست نیز مهم است.

درمان سرطان‌های پوستی که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شوند، معمولاً بسیار آسان‌تر از سرطان‌هایی هستند که در مراحل بعدی یافت می‌شوند. سیگار کشیدن یکی از چندین علت سرطان پوست سلول سنگفرشی و همچنین در مبتلا شدن به سرطان‌های دیگر مرتبط است. اتخاذ سایر رفتارهای سالم مانند خوب غذا خوردن، فعال بودن و حفظ وزن مناسب  اثرات مثبتی بر سلامت و جلوگیری از ابتلا به سرطان از جمله سرطان پوست دارد.

در نظر داشته باشید که بسیار مهم است که  در برابر آفتاب بیش از حد از خود محافظت کنید ، نور خورشید همچنان برای شما از مهم ترین علت مجدد سرطان پوست به شمار می‌رود. همچنین سایر علت سرطان پوست و عود آن می‌تواند مواجهه طولانی مدت با مواد شیمیایی و برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باشد.

توجه کنید که ابتلا به سرطان دوم با عود سرطان متفاوت است و این دو را با هم اشتباه نگیرید. اگر آزمایش‌ها در بخشی از بدن، نوع دیگری از سرطان را نشان دهد، شما دو نوع سرطان مبتلا شده اید. این دو نوع سرطان از سلول های مختلفی شروع شده و در میکروسکوپ متفاوت به نظر می رسند. این مورد بسیار نادرتر از عود سرطان است، اما گاهی اتفاق می افتد. یک بار ابتلا به سرطان به این معنی نیست که در آینده نمی توانید به نوع دیگری از سرطان مبتلا شوید. 

در این مقاله به طور جامع به دلایل بروز و علت سرطان پوست و تاثیر جهش های ژنی بر ابتلا به سرطان پوست پرداختیم. اگر این مقاله را تا انتها مطالعه کرده اید شاید به این معنی باشد که می‌خواهید از علت سرطان پوست آگاه شوید یا نگران از عود مجدد آن هستید. به طور کلی طبق نظر متخصصان، کسانی که به سرطان پوست غیر ملانومایی دچار و درمان می‌شوند، برای اطمینان از اینکه سرطان بر نمی‌گردد، بهتر است بعد از بهبود نیز ارتباط خود را با پزشک متخصص حفظ کنند و اگر متوجه مسئله مشکوکی شدند خیلی سریع به پزشک خود مراجعه کنید.